در 35 کیلومتری جنوب فیروزآباد، جاذبهای شگفتانگیز به نام تنگه هایقر قرار دارد؛ تنگهای در دل سنگ و صخرههای پر ابهت رشتهکوههای زاگرس که همچون سرسرایی طبیعی بین دو سوی کوه فاصله انداخته است و رودخانه قره آقاج، از میانش میگذرد. ارتفاع دیوارههای این تنگه گاه به حدود 450 متر میرسد و همین بر ابهت و عظمت آن میافزاید. طول این دره شگرف، در منابع مختلف بین 8 تا 14 کیلومتر تخمین زده شده، که با استناد به موثقترین این منابع طول تنگه هایقر نزدیک به 13 کیلومتر است.
تنگه هایقر هماکنون با نام گرندکنیون ایران هم شناخته میشود؛ گرند کنیون یک ژرفدره در ایالت آریزونای آمریکاست که یکی از زیباترین درههای جهان به شمار میرود و به عنوان یکی از قطبهای طبیعتگردی دنیا شناخته میشود. هایقر نمونه مشابه همین شاهکار طبیعیست که در ایران قرار دارد و در سالهای اخیر مورد توجه طبیعتدوستان قرار گرفته است.
نکتهای درباره تنگه هایقر که شاید ندانید این است که این تنگه تا حدود ده سال پیش گمنام بود، اما زمانی شناخته شد که سدسازی بر روی آن شروع شد. از نکتههای جالب درباره این تنگه شیوه پدید آمدن آن از نظر زمینشناسی است. تنگه هایقر از دیدگاه زمین شناسی تاقدیسی است که در اثر فشار لایههای زمین در کوه زاگرس به وجود آمده است. تاقدیس به لایههای از زمین گفته میشود که در مدت میلیونها سال خم شده و دو سمت آن رو به پائین قرار گرفته است. پس از تشکیل این تاقدیس گذر آب در مدت سالها آن را فرسایش داده و بهصورت کنونی درآورده است.
در دیوار تنگه هایقر حالتی پلکانی دیده میشود که فرسایش زمین آن را پدید آورده است. از شگفتیهای این دره، دیوارههای آن است که صخرهای و بسیار بلند است. دیوارههایی که ایستادن بر بالای آنها برای کسانی که ترس از بلندی دارند، ناممکن است. از دیگر ویژگیهای تنگه هایقر جاری بودن رودخانه قره آج بر بستر آن است که امکان قایقسواری بر روی آن را برای همگان فراهم کرده است.
تنگه هایقر فیروزآباد گستره بزرگی از منطقه را میپوشاند، اما شهرستان فیروزآباد دیدنیهای بسیار دیگری هم دارد که در سفر به استان فارس باید آنها را هم ببینید. آثار تاریخی فیروزآباد مانند کاخ اردشیر بابکان، قلعه دختر، مناره شهر گور و سنگنگاره پیروزی اردشیر بابکان از دیدنیهایی است که در سفر به این منطقه از کشور باید ببینید. البته درهها و منطقههای طبیعی دیگری مانند منطقه پادنا و گنبد نمکی کنار سیاه هم در اطراف این شهر قرار دارد که دیدن آنها هم ضروری است.
علاوه بر آنکه این تنگه زیبا یک جاذبه طبیعی بکر محسوب میشود، صحنههای تاریخی زیادی را به خود دیده است. همنشینی با عشایر قشقایی که در نزدیکی دره هایقر زندگی میکنند و گوش دادن به صحبتهای آنان نشان میدهد که این تنگه در رویارویی بین عشایر و نیروهای انگلیسی شاهد ماجراهایی بوده است. همچنین، از شواهد تاریخی میتوان فهمید که این دره با ساختار طبیعیاش به عشایر قشقایی برای مقابله با نیروهای انگلیسی کمک شایانی کرده بود.
تنگه هایقر پستی و بلندیهای عجیب و صخرههای مرتفعی دارد و عمق آن به ۴۵۰ متر میرسد. وقتی بر بالای این تنگه بایستید، چشمانداز شگفتانگیز و بکری را مشاهده میکنید. عمق زیاد این دره باعث تعجب همگان شده و آن را به منطقهای جذاب برای ماجراجویی افراد حرفهای بدل کرده است. پیچیدن صدای آواز پرندگان و همچنین تماشای چشمانداز اطراف آن تجربهای رویایی و توصیفناپذیر را برای همگان به ارمغان میآورد.
در هایقر رودی خروشان جریان دارد؛حضور این رود نوید از رودخانهگردی هیجانانگیزی میدهد. حتی اگر نمیخواهید تنی به آن بزنید، میتوانید در کنار رود بنشینید و گذر عمر ببینید. ناگفته نماند سفر به هایقر کار چندان سادهای هم نیست. در این مسیر صخرههای دشوار و زمینی ناهموار انتظار گردشگران را میکشد. پیشنهاد میکنیم اگر بار اولی است که راهی هایقر میشوید، حتماً راهنما همراه داشته باشید.
برای سفر به هایقر باید آبوهوای استان فارس را در نظر بگیرید. همان گونه که میدانید این استان در تمامی فصلهای سال گرم است. به همین دلیل پیشنهاد میکنیم بهار را برای سفر به هایقر انتخاب کنید. فرارسیدن بهار، زیباییهای طبیعت هایقر را دوچندان میکند. تابستان هایقر تماشایی و باصفاست. البته باید خودتان را برای سفری گرم آماده کنید. پاییزها هایقر سرد و خشک میشود. زمستان نیز شرایط آبوهوایی این منطقه مسافرت را به هایقر بسیار دشوار میکند.