استان کردستان
استان کردستان استانی در ایران است. مساحت استان کردستان 28817 کیلومتر مربع است. در غرب ایران و در منطقه 3 واقع شده است. از غرب با اقلیم کردستان عراق، از شمال با استان آذربایجان غربی، از شمال شرقی با زنجان، از شرق با همدان و از جنوب با کرمانشاه همسایه است. هم در کردستان ایران و هم در کردستان وجود دارد. مرکز استان کردستان شهر سنندج است. سایر شهرستان‌ها با شهرستان‌های اصلی خود عبارتند از: سقز، بانه، دیواندره، بیجار، قروه، دهگلان، کامیاران، سروآباد و مریوان.
سنندج
سَنَندَج مرکز استان کردستان در غرب ایران است. سنندج در ارتفاع ۱۵۰۰متری از سطح دریا و در منطقهٔ کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوایی سرد و نیمه‌خشک دارد. این شهر از سوی غرب به کوه آبیدر، از شمال به کوه شیخ معروف از جنوب به کوه سراج‌الدین و از شرق به کوه خاتون شیشه‌ری و گردنه لیلاخ محدود شده است و در منطقه‌ای به وسعت ۷۳٫۶۸۸ هکتار گسترده است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ خ، برابر با۴۱۲٬۷۶۷ نفر بوده است.
سنندج در جمع ۲۴۵ شهر شبکهٔ شهرهای نوآور جهانی یونسکو و همچنین ۲۸ شهر نوآور موسیقی جهان قرار دارد. سنندج به لحاظ موقعیت جغرافیایی و فعالیت‌های شهرسازی عصر صفوی و قاجار، از بافت شهری سنتی باارزشی برخوردار است که سازه‌های مسکونی و عام‌المنفعهٔ متعددی مانند حمام، مساجد و بازار در آن باقی مانده است؛ این شهر دارای محدودهٔ بافت تاریخی-فرهنگی با گستردگی‌ای برابر ۱۱۲ هکتار است.
جاذبه های دیدنی سنندج
شهر زیبای سنندج، مرکز استان کردستان و از شهرهای کهن و تاریخی غرب کشور به شمار می‌آید که امروزه میزبان جمع زیادی از میراث ارزشمند ایران است. همچنین این منطقه کردنشین ایرانی، به‌دلیل آب و هوای مطبوع در فصل تابستان، می‌تواند به‌عنوان مقصد گردشگری با طبیعتی بسیار زیبا و عمارات و بناهای تاریخی و کهن، در نظر گرفته شود. در گذشته، سنندج به‌دلیل قرارگیری در دامنه و سینه‌کش کوه، با نام «سنه» شهرت یافته بود. همچنین قلعه این شهر که اهمیت بسیار زیادی از نظر نظامی داشته است، به «سنه‌دژ» یعنی قلعه‌ای که در پای کوه قرار گرفته است، نام گرفت. ازاین‌رو با گذشت زمان، این نام تغییر و به سنندج امروزی شهرت یافت. کارشناسان قدمت شهر سنندج را متعلق به نیمه اول قرن یازدهم هجری می‌دانند که در سال ۱۰۴۰ هجری در دوران سلطنت شاه صفی، به همت سلیمان‌خان درست زمانی که به حکومت کردستان نائل آمد، احداث شد.
1.مجموعه تفریحی پارک آبیدر
پارک آبیدر در غرب کشور ایران، در استان کردستان و در میان کوه‌های آبیدر بزرگ و آبیدر کوچک واقع شده است و شهر سنندج از فراز این پارک، چشم‌انداز بسیار زیبایی دارد. کوه و پارک جنگلی آبیدر به‌عنوان نماد شهر سنندج از گذشته‌های دور همواره مورد توجه و تفرجگاه عموم بوده که امروزه با توسعه امکانات به یکی از جاهای دیدنی سنندج تبدیل شده است. با ما همراه باشید تا شما را با پارک جنگلی آبیدر، تاریچه و امکانات آن آشنا کنیم.
مجموعه آبیدر از امکانات تفریحی و استراحتگاه‌های متفاوتی در کوهپایه، دامنه و قله کوه آبیدر تشکیل شده است. از کوهپایه هرچه پله‌ها را بالاتر می‌روید بر درخت‌کاری، چمن‌کاری و زیبایی مجموعه افزوده میشود و اشراف کامل به شهر سنندج از فراز این کوه، چشم‌انداز زیبایی را ایجاد می‌کند. پوشش گیاهی پارک آبیدر شامل درختان زبان گنجشک، کاج سیاه، سرو نقره‌ای، سرو خمره‌ای و اقاقیا میشود. از آنجا که پایین کوه آبیدر خلوت‌تر است، بومیان این منطقه معمولا در این قسمت چادر می‌زنند. منطقه کوهپایه برای افراد عادی کمی خطرناک است؛ چراکه هیچ نگهبانی از این محدوده عبور نمی‌کند و حیوانات وحشی در هنگام شب به پایین کوه می‌آیند.
کمی بالاتر در دامنه کوه آبیدر چای‌خانه، رستوران، سرویس بهداشتی، پارک کودک و اتاق نگهبانی قرار دارد. این محدوده بهترین محل برای استراحت و چادرزدن به‌همراه خانواده است. بالای قله آبیدر کوچک نیز پناهگاهی برای کوهنوردان وجود دارد. در حال حاضر تله‌کابینی در مسیر بین پارک کودک و قله در حال راه‌اندازی است.
2.عمارت خسروآباد
سنندج یکی از مشهورترین شهرهای کردنشین ایران به شمار می‌آید. این شهر با بناها و مساجد تاریخی‌اش، مکان‌های دیدنی بسیاری را در خود جا می‌دهد. یکی از این ابنیه، عمارت خسروآباد است که قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. با سفیران دائم همراه باشید و بیشتر درباره عمارت خسروآباد بخوانید.
عمارت خسروآباد بخش‌های گوناگونی دارد. بخش اصلی که قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار است، در سمت غربی مجموعه قرار دارد. در سمت شرقی می‌توان غلام گردش‌ها و ایوان ستون‌داری را مشاهده کرد که به صحن عمارت مشرف میشود.
فضای بیرونی عمارت فضاهای مختلفی همچون حمام، اتاق قاپچیان (دربان) و خدمتکارها را شامل میشود. برای تزیینات عمارت از گچبری، آجرکاری، روسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل درون آن استفاده کرده‌اند که به‌خوبی یادآور معماری ایرانی است.
2.عمارت آصف خان وزیری (خانه کرد)
در مرکز شهر سنندج، یکی دیگر از جاهای دیدنی استان کردستان قرار دارد که به عمارت آصف‌خان وزیری شهرت یافته است. این بنای کهن در دوران صفویه احداث شده و در دوره‌هایی همچون قاجاریه و پهلوی اول، بخش‌هایی به آن افزوده شد. این خانه در مساحتی بالغ بر ۴۵۰۰ متر مربع و متشکل از سردر ورودی به‌شکل نیم‌هشتی، تالار تشریفات، ایوان ستون‌دار، ارسی، یک رشته قنات، حمام خصوصی، حیاط مرکزی، حیاط مستخدمین، رواق و … است که می‌توان معماری زیبا و هنرمندانه ایرانی را در جای‌جای آن با تزیینات چشم‌نواز، مشاهده کرد. این بنا اخیرا به موزه تغییر یافته و از آن به خانه کرد یاد میشود.
3.حمام خان
قطعا یکی از زیباترین بناهای تاریخی باقی‌مانده در شهرستان سنندج، عمارتی است که به حمام خان شهرت دارد. این بنا در بافت قدیمی و هسته مرکزی سنندج قرار گرفته است. با توجه به کتبیه حمام، قدمت آن متعلق به دوران حکومت امان‌الله خان اردلان از والیان کردستان است. این حمام نیز همانند دیگر حمام‌های ایرانی، متشکل از سردر ورودی، هشتی، سربینه (حمام سرد)، خلوتی، سرویس‌های بهداشتی، آب‌انبار، تون، خزینه، میان‌در و بینه یا حمام گرم است.
وجود آب‌نماهایی زیبا در حمام سرد، حمام گرم و خلوتی‌ها که در کف قرار دارد، از ویژگی‌های این بنای تاریخی است. از دیگر خصوصیات قابل‌توجه در حمام خان، تزیینات انجام شده آن است که بسیار زیاد و پرکار و به‌صورت آهکبری با نقش‌هایی متنوع و کاشیکاری‌هایی هفت‌رنگ صورت گرفته است.
4.موزه سنندج (عمارت سالار سعید)
از دیگر جاذبه‌های گردشگری در سنندج، مکانی است فرهنگی و تاریخی که به نام موزه سنندج شناخته میشود. این مجموعه فرهنگی در بخش خارجی یکی از بناهای تاریخی سنندج که عمارت سالار سعید نام دارد، دایر شده است. در واقع می‌توان این خانه را یادگاری ارزشمند از دوران قاجار دانست که در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، به همت ملا لطف‌الله شیخ الاسلام از علمای اهل تسنن، ساخته شده است. این عمارت در دوره‌ای از زمان به‌عنوان دانشسرا، کتابخانه و خانه پیشاهنگان و پس از آن به‌عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفته است. بخش‌هایی همچون پیش از تاریخ، دوران اسلامی و نمایش موقت در این موزه دایر است.
5.آرامگاه امامزاده پیر عمر
در نزدیکی سنه دژ یا همان قلعه حکومتی سنندج، آرامگاه یکی از پسران حضرت علی (ع) با نام سید عبدالصمد احداث شده است که از آن به امامزاده پیر عمر یاد میشود. مجموعه‌ای که از مقبره، مسجد، آرامگاه خاندان بزرگان و مشاهیر سنندج و فضاهای اطراف، تشکیل شده است. به نظر می‌رسدکه ساخت این بنا در دوران حکومت سلیمان خان اردلان و در سال ۱۰۴۶ هجری قمری صورت گرفته است که در ادوار پس از آن، بخش‌هایی به آن افزوده شده است. سه فضای گنبددار که دو قسمت آن به‌عنوان زیارتگاه و بخش دیگری به‌عنوان مسجد استفاد میشود، ساختمان امامزاده را تشکیل می‌دهد. از ویژگی‌های معماری این مجموعه می‌توان به تزیینات آجری، آینه‌کاری، ارسی‌های بسیار زیبا و چشم‌نواز گچبری و خط بنایی در حاشیه گنبد آن اشاره کرد که قابل تحسین است.
6.عمارت وکیل الملک
یکی از بناهای باقی‌مانده از دوران حکومت زندیه در شهرستان سنندج، عمارتی است موروثی از خانواده وکیل که به عمارت وکیل شهرت یافته است. به نظر می‌رسد که بنای اصلی این عمارت توسط حاج محمد رشید بیگ وکیل، از امیران زند، ساخته شده که طی ادوار مختلف، تعمیر، بازسازی شده و بخش‌هایی همچون چند حیاط، بازارچه، حمام و بناهای دیگری که به‌عنوان بناهای مسکونی، تجاری و بهداشتی استفاده میشود، به آن افزوده شده است. از ویژگی‌های این مجموعه تاریخی می‌توان به حضور ستون‌های سنگی برخوردار از تزیینات طنابی، اروسی‌های پرکار و آجرکاری‌های بسیار زیبا و چشم‌نواز اشاره کرد.
7.حمام شیشه
حمام شیشه یکی دیگر از آثار تاریخی و جاذبه گردشگری در شهرستان سنندج است. هشتی، سربینه، حمام گرم، ستون‌های سنگی و فضاهای ورودی، سکوها، آب‌نماهای گرم و سرد، خزینه و خلوتی، بخش‌هایی از این حمام قدیمی است که قدمت آن به دوران حکومت قاجاریه بازمی‌گردد. علت شهرت این حمام به شیشه، درها و پنجره‌های شیشه‌ای رنگی است که در آن به کار برده شده و قطعا زیبایی خاصی به آن بخشیده بوده است که متاسفانه در حال حاضر، بخش اعظمی از آن‌ها از بین رفته است. تزینات آهکبری با نقوشی همچون گیاهان و حیوانات، از دیگر ویژگی‌های ارزنده معماری در این اثر کهن است.
8.بازار سنندج
بازار قدیمی سنندج یکی از بازارهای تاریخی این شهر است که در مرکز سنندج قرار دارد. این بازار در سال ۱۰۴۶ شمسی، در دوران صفویه و توسط سلیمان خان اردلان ساخته شده است. شاه صفی دستور ساخت این بازار را صادر کرد و صنعت‌کاران و استادکاران ماهر را به منطقه فرستاد تا بازار، قلعه حکومتی، حمام، مسجد و کاروان‌سرا بسازند. متاسفانه بر اثر احداث خیابان انقلاب، این بازار به دو قسمت تقسیم شده است و امروزه بخشی از آن را «آصف» و بخش دیگر آن «سنندجی» نامیده میشود.
از بازار قدیمی سنندج فقط ۳ دروازه‌ی قدیمی باقی مانده است. این بازار هنوز هم فعال است و داد و ستد در آن جریان دارد. نقشه‌ی این بازار برخلاف اکثر بازارهای قدیمی ایران که به‌شکل خطی ساخته شده، به‌شکل مستطیل بزرگ است؛ گفته میشود این بازار از پیرامون میدان نقش جهان اصفهان الهام گرفته و به‌شکل ساخته شده است. بازار قدیمی سنندج در سال ۱۳۷۵، با شماره‌ی ۱۷۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
9.عمارت مشیر دیوان
عمارت مشیر دیوان یکی دیگر از خان‌های قدیمی سنندج است که در محله‌ی قدیمی سرتپوله، واقع در خیابان شهدا (فرح سابق) قرار دارد. این عمارت در دوران قاجار، توسط میرزا یوسف مشیر دیوان، دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه ساخته شده است. در ساخت این بنا از معماری ایرانی استفاده شده و چندین سال استانداری کردستان در آن مستقر بود. عمارت مشیر دیوان ۷ حیاط دارد که هر یک از آن‌ها، آب‌نماهایی جداگانه با طرحی متفاوت و در عین حال مرتبط با دیگر آب‌نماها دارند. این حیاط‌ها شامل بخش‌های خصوصی، عمومی، تشریفاتی، خدماتی و بهداشتی است.
در قسمت اصلی ساختمان، ایوان ستون‌دار، تالار، حیاط و آب‌نما قرار دارد و در و پنجره‌های آن از گرده چینی چوب و شیشه رنگی تشکیل شده است. از ویژگی‌های خاص به کار رفته در تزیینات این بنا می‌توان بهحجاری روی سنگ ازاره، گچبری، مقرنس‌های گچی و ارسی‌هایی با طرح‌های اسلیمی اشاره کرد. سردر ورودی عمارت را «سردر جلوخانی» می‌نامند که از زیبایی‌های معماری آن محسوب میشود. این سردر به‌شکل نیم هشتی است که سکوهای متعدد و طاق‌نماهای آجرکاری شده دارد و به‌عنوان نمادی از معماری کلاسیک ایرانی است که آجرکاری آن به‌شکل خفته و راسته اتجام شده است.
10.امامزاده هاجر خاتون
امامزاده هاجر خاتون در خیابان صلاح‌الدین ایوبی، واقع در محله قدیمی سرتپوله سنندج قرار دارد. گفته میشود این امامزاده خواهر امام رضا (ع) بود که در سفر به خراسان، در کردستان رحلت کرده و در این مکان به خاک سپرده شده است. در مجاور این امامزاده، مسجد و آرامگاه مشایخ و بزرگان سنندج نیز قرار دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های بنای این امامزاده می‌توان به گچبری‌های زیبا و نقوش گل و گیاه استادان و هنرمندان اشاره کرد. در ایجاد ایوان ستون‌دار در سمت جنوبی بنا از معماری سبک کردستانی استفاده شده است.
11.عمارت حبیبی
عمارت حبیبی از دیگر آثار تاریخی در شهرستان سنندج است که در قسمت بیرونی عمارت ملا لطف‌الله شیخ الاسلام، قرار دارد. این میراث ارزشمند ایران کهن که نمونه‌هایی از آثار تاریخی استان کردستان و دیگر نواحی کشور برای بازدید مردم، به نمایش گذاشته شده است. پیشینه ساخت این عمارت به دوران حکومت ناصرالدین شاه بازمی‌گردد که به همت شیخ الاسلام، ساخته شده است.
از نکات قابل‌توجه در مورد معماری عمارت حبیبی، سبک آن است که به مناطق مرکزی ایران نسبت داده میشود. در واقع گچبری‌ها و آئینه‌کاری‌های انجام شده در این بنای تاریخی، به روش معماری مرکزی ایران صورت گرفته است که دارای قدمتی نزدیک به ۱۴۰ سال است و کمتر ساختمانی را می‌توان در سنندج یافت، که از چنین اسلوب معماری، بهره برده باشد. جالب است بدانید که این ساختمان، بزرگ‌ترین ارسی‌های کشور را دارا است که به دست هنرمند استادکار زبده کردستانی، استاد حبیب‌الله سنندجی که به استاد نسا، شهرت دارد، ساخته شده است.
12.مسجد جامع سنندج
یکی از بناهای کهن شهرستان سنندج، مسجد جامع این شهر است که با توجه به اسناد موجود، به نظر می‌رسد، ساخت آن در دوران قاجاریه و به فرمان والی کردستان، امان‌الله خان، انجام شده است. تاریخ ساخت این مسجد که به دارالاحسان نیز شهرت دارد، سال ۱۲۲۸ هجری قمری است که متشکل است از دو ایوان، یک حیاط در مرکز، ۱۲ حجره در اطراف حیاط برای طلاب، شبستانی بزرگ با ۲۴ ستون، سرستون‌های مزین به بخش زیادی از قرآن مجید که در پیرامون شبستان قرار گرفته است. از دیگر تزیینات قابل‌توجه در این مسجد کهن، می‌توان به استفاده از کاشی‌های هفت‌رنگ در دیوارها و کاربرد سنگ مرمر در ازاره‌ها اشاره کرد.
13.عمارت آصف سنندج
عمارت آصف وزیری با نام خانه کرد هم شناخته میشود و یکی از جاهای دیدنی سنندج است. این عمارت به عنوان نماد هویت فرهنگی مردمان کرد است و گنجینه‌ای از با ارزش‌ترین آثار فرهنگی و تاریخی استان کردستان به حساب می‌آید.
عمارت آصف امروزه شامل بخشی از پروژه فرهنگی «خانه کرد» و همچنین فضاها و غرفه‌های نمایشی موزه سنندج است که در سال ۱۳۸۲ به این خانه منتقل شده‌اند. عمارت آصف یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر سنندج است که توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکرنویس) و در دوره صفویه ساخته و احداث شده است.
14. روستای پالنگان، ماسوله‌ای در کردستان
روستای پالنگان یا پلنگان در استان کردستان است و شاید به دلیل موقعیت مکانی‌اش، از جاهای دیدنی سنندج به حساب نیاید. اما با توجه به ساختار فوق‌العاده و طبیعت بی‌همتایش، یکی از جاهایی است که در سفر به کردستان باید سری هم به آنجا بزنید. اگر بخواهید از سنندج تا پالنگان بروید، حدودا ۲ ساعت راه است. این روستا در ۸۰۰ متری دره زیبای تنگیور قرار دارد و در واقع در ابتدای اورامان کردستان است.
معماری خانه‌های روستایی پالنگان شما را به وجد می‌آورد. این روستا شما را به یاد ماسوله در استان گیلان می‌اندازد. چرا که پشت بام یک خانه، حیاط خانه بالایی است. نکته جالب این خانه‌ها، سازه آن‌هاست که با چیده شدن سنگ‌ها روی هم ساخته شده است. از طبیعت بکر و فوق‌العاده آن هم نگوییم که دل هر موجود زنده‌ای را می‌لرزاند و هوش و حواس را از آدم می‌گیرد.
اجرای مراسم سنتی، مثل جشن سنتی نوروز، یکی از جذابیت‌های این روستاست. آتش زدن مشعل‌ها و کردی رقصیدن روی خانه‌ها و لب رود تنگیور، همان چیزی است که باید یک بار در عمرتان آن را ببینید و این مردمان نازنین و آداب و رسوم آن‌ها را بهتر بشناسید.
اگر به این روستا سفر کردید، ماهی کبابی (قزل‌آلا) را فراموش نکنید. رستوران‌های کوچکی در نزدیکی و کنار رود سیروان قرار دارند که غذاهای محلی این روستا را سرو می‌کنند. ماهی کبابی با سبزیجات مخصوص آماده میشود و آن را داخل تنور کباب می‌کنند. شاید درست کردن آن طول بکشد، اما طعم و مزه آن تا ابد در یادتان خواهد ماند.
15.. دریاچه زریبار، نگینی به رنگ آب
دریاچه زریبار (زریوار) از جاهای دیدنی استان کردستان است که در ۱۲۵ کیلومتری شمال غربی سنندج قرار دارد. دریاچه زریبار در خارج از استان کردستان و با زبان غیرمحلی زریوار نامیده میشود و فقط کافی است یک بار به مریوان بروید و از این دریاچه دیدن کنید تا عاشق زیبایی، سکوت و حال خوش این منطقه شوید.
این دریاچه در تمام فصول، زیبا و دوست‌داشتنی است و اغلب رنگ آب آن سبز مایل به قهوه‌ای است. یکی از ویژگی‌های جذاب این دریاچه، یخ بستن سطح آن در زمستان است که امکان راه رفتن و موتورسواری روی آن را فراهم می‌کند و می‌توانید از چشم‌انداز این دریاچه با تمام وجود بهره ببرید.
یکی از قصه‌هایی که درباره به وجود آمدن این دریاچه سر زبان‌ها افتاده و شواهدی هم درباره آن وجود دارد به این صورت است که درویشی به همراه همسرش سوار بر الاغی از نزدیکی شهر عبور می‌کردند. آن‌ها توسط ماموران حاکم دستگیر، شکنجه و آزار و اذیت می‌شوند. همسر درویش بچه‌ای را که در شکم داشت سقط می‌کند و درویش دل‌شکسته به بلندی کوهی در شرق شهر می‌رود و آنجا با راز و نیاز با خدای خود مشغول میشود و از مردمان شهر و حاکم گله و شکایتش را پیش خدا می‌برد. او از خدا می‌خواهد شهر را در آب غرق و این قوم ظالم را نابود کند.
این افسانه وجود دارد که این اتفاق افتاده است و اکنون قبر درویش در پای کوه به تماشای دریاچه فعلی زریوار نشسته است.
اگر چشم اندازهای سنندج توجه شما را جلب کرد جهت سفر به این طبیعت زیبا با همکاران ما در تماس باشید.
شماره تماس سفیران دائم: 07132315864/09044115320