قزوین
قزوین بزرگترین شهر و مرکز استان قزوین است. در ایران. قزوین بیش از چهل سال (1555-1598) پایتخت سلسله صفویه بود و امروزه به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران شناخته می شود. این قنادی به خاطر شیرینیپزیهای سنتی (مانند باغلاوا)، نقشهای فرش، شاعران، روزنامههای سیاسی و تأثیر پهلوی بر لهجهاش معروف است. جمعیت آن در سرشماری سال 2011، 381598 نفر بوده است.[2] در 150 کیلومتری شمال غربی تهران، در استان قزوین، در ارتفاع حدود 1800 متری (5900 فوت) از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای آن به دلیل قرار گرفتن در جنوب رشته کوه ناهموار البرز به نام KTS اتابکیا سرد اما خشک است.
15 جاذبه ی قزوین
1.بازار قزوین
بازار قزوین یکی از جاهای دیدنی قزوین به شمار میرود که قدمت آن به دوران صفویه و قاجاریه میرسد. این بازار نهتنها معماری بینظیری دارد و از بخشهای مختلفی تشکیل میشود، بلکه انواع و اقسام کالا در آن به فروش میرسد که گزینههای خوبی برای سوغاتی هستند. مهمترین فضاهای بازار قزوین شامل مسجدالنبی، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای قیصریه، سرای حاج رضا، سرای رضوی، تیمچههای روباز و سر پوشیده میشود که قطعا ارزش یک بار بازدید را دارند. این بنای تاریخی در پنجم دیماه ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای تاریخی ایران است که بهواسطه هنر معماری خیرهکنندهاش، تصویری از گذشته را در برابر چشمانتان میگذارد. در واقع، این بازار میراث تاریخی، فرهنگی و اقتصادی شهر به شمار میرود.
بازارهای مشهور در مجموعه بازار قزوین شامل علاقهبندها، نجارها، بزازها، بلورفروشها، خراطها، پالاندوزها، پوستفروشان، ریسمانسنج، پنبه فروشها، آهنگران، چیتگرها، زرگرها، عطارها، علافها، کهنه فروشها، مسگرها، حلبیسازها و… میشود. بازارچههای مشهوری همچون بازارچههای آقا، معصوم، استاد علی نجار، باغشاه، حاج ادریس، حاج محمد ابراهیم، حاج محمد رحیم، حاج میرحسن، بازارچه قیصریه، تجارتخانه تومانسیان، حاج محمدحسین جدید، زعفرانیه و غیره نیز در این محل وجود دارد.
2.مسجد جامع قزوین
مسجد جامع قزوین یا مسجد جامع عتیق از بزرگترین و قدیمیترین مساجد ایران و یکی از جاهای دیدنی قزوین است که در سال ۱۹۲ هجری قمری به فرمان هارونالرشید ساخته شد. این مسجد شگفتیهای معماری دوران مختلف تاریخ را به نمایش گذاشته و روایتهایی از دوران بنی عباس تا قاجاریه را در خود جای داده است. عالیترین معماری ایرانی-اسلامی را میتوان در گنبد بسیار زیبای مسجد و منارههای کاشیکاری و صحنهای آن مشاهده كرد. این مسجد جزو آثار ملی ایران به شمار میرود و بازدید از آن در ساعات برگزاری نماز جماعت امکانپذیر است.
برای بازدید از مسجد جامع قزوین باید از چهارراه ولیعصر (ع) بهسمت چهارراه آزادی یا همان سبزه میدان حرکت کنید. سپس بهسمت چپ بروید و مسیر خود را ادامه دهید. با عبور از خیابان پیغمبریه و بنای قدیمی هتل گراند قزوین، به خیابان سپه یا شهدای فعلی میرسید که مسجد در آن قرار دارد.
3.قلعه الموت
قلعه الموت از جاذبههای گردشگری قزوین و یکی از مهمترین قلعه های تاریخی ایران است که محلی ایدئال برای علاقهمندان به تاریخ و باستانشناسی به حساب میآید. این قلعه در قرن پنج هجری قمری مقر حسن صباح، بنیانگذار دولت اسماعیلیان و مخالف سلجوقیان بود که بهدلیل فعالیتهای نظامی او شهرت زیادی پیدا کرد. قلعه الموت نهتنها یک جاذبه تاریخی دیدنی است؛ بلکه طبیعت زیبایی دارد که میتواند برای هر گردشگری جذاب باشد. فقط کسانی میتوانند سحرآمیز بودن این قلعه را درک کنند که از پلههای الموت بالا بروند و سختی راه را بچشند.
4.کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین
سرای سعدالسلطنه یکی از معروفترین جاهای دیدنی قزوین است که در تاریخ ۱۳۷۷/۵/۱۱ به ثبت آثار ملی رسید. این کاروانسرا با مساحت ۲۶ هزار متر مربع در گذشته بهعنوان یک سرای بازرگانی مورد استفاده بود و امروزه بزرگترین کاروانسرای داخل شهری ایران و بزرگترین کاروانسرای قزوین به شمار میرود. در حال حاضر در این مجموعه چندین کافه، رستوران و فروشگاههای صنایع دستی قزوین و آموزشگاههای هنری تاسیس شده است.
5.حمام قجر
حمام قجر یکی از بزرگترین حمامهای تاریخی ایران و از جاهای دیدنی قزوین محسوب میشود که در دوره صفوی ساخته شد. این حمام که در ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، امروزه بهعنوان موزه مردمشناسی قزوین فعالیت میکند. به این ترتیب، علاوه بر تماشای معماری و تزیینات بنایی تاریخی میتوانید با فرهنگ و آداب و رسوم مردم قزوین آشنا شوید.
حمام قجر قزوین در نزدیکی سبزه میدان قرار دارد و به همین خاطر، تاکسیهای بسیاری از این میدان عبور میکنند. همچنین، برخی از خطوط اتوبوس نیز در نزدیکی میدان توقف دارند. زمانی که به سبزه میدان رسیدید، باید بلوار نادری را بهسمت شمال بروید. پس از آن، وارد خیابان عبید زاکانی شوید و مسیرتان را ادامه دهید تا به کوچه درگاهی برسید. دسترسی به حمام از طریق خیابان زرآبادی نیز وجود دارد.
6.امامزاده شاهزاده حسین قزوین
امامزاده شاهزاده حسین (ع) فرزند امام رضا (ع) است که مقبرهاش بهعنوان یکی از جاهای دیدنی قزوین به شمار میرود. این سازه تاریخی تزیینات بسیار زیبایی در زمینه آینهکاری، کاشیکاری و غیره دارد که نگاه هر بینندهای را به خود خیره میکنند. امامزاده شاهزاده حسین بهدلیل اهمیت تاریخی و معماری خود در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
7.حسینیه امینی ها
حسینیه و خانه امینیها یکی از معروفترین جاهای دیدنی قزوین است که با سقفهای مزین به نقاشی، تالارهای زیبا، گچبریهای چشمگیر، شیشههای رنگی و… هر گردشگری را به وجد میآورد. این عمارت که توسط حاج محمد رضا امینی در دوره قاجار ساخته شد، در دوم اسفند ۱۳۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه در ماههای محرم و صفر مراسم عزاداری امام حسین (ع) در عمارت امینیها برگزار میشود.
حسینیه امینیها یکی از جاذبههای گردشگری قزوین است که در دوم اسفند ۱۳۲۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. از در چوبی خانه که وارد شوید، باید چند پلهای پایین بروید تا به حیاطی پردرخت و باصفا قدم بگذارید که حوض بزرگی در آن قرار دارد. بسیاری از گردشگرانی که برای اولین بار از این بنا دیدن میکنند، دقایقی را مشغول عکاسی در کنار این حوض بزرگ میشوند.
در ادامه باید کفشهایتان را درآورید و از راهرو به تالارهای عمارت برسید. بعد از آن میتوانید بههمراه کارشناس وارد تالار اصلی شوید. مانعی چوبی در ابتدای در ورودی قرار دارد که در گذشته وقتی مهمانان برای اولین بار وارد این تالار میشدند، برای احتیاط جلوی پای خود را نگاه کرده و از این طریق بهطور ناخواسته به اهالی خانه ادای احترام میکردند. علاوه بر ارسیهایی که با چوبهای بسیار فاخر و کهن ساخته شدهاند، از تماشای چلچراغ مجلل، فرشهای عتیقه و… لذت خواهید برد.
8.سردر عالی قاپو قزوین
عمارت عالی قاپو شامل مجموعهای به نام سعادتآباد بود که در حال حاضر از کل مجموعه، تنها سردر عالی قاپو بر جای مانده است. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان محسوب میشد و در اصلی جنوبی مجموعه بود که به خیابان و میدان شاه باز میشد. این دروازه تنها ورودی از این مجموعه به شمار میرود که اکنون به یادگار مانده است.
بنای عالی قاپو نخست در دوره شاه طهماسب ساخته شد و در زمان شاه عباس اول بهصورت کنونی تغییر شکل یافته است. در دوران ناصرالدین شاه نیز تعمیرات و الحاقاتی به این بنا صورت گرفت و در دوران پهلوی اول بهعلت اقامت پلیس در آنجا، ابتدا نظمیه و سپس شهربانی نام گرفت. در ترنج بالای سردر به خط عبدالعلی پزشکیان، معلم خط قزوینی، گچبری تازهای انجام گرفت و در زمان پهلوی دوم قسمت اضافی بالای سردر حذف شد.
سردر عالی قاپو که قبل از انقلاب، جایگاه شهربانی بود، پس از انقلاب در اختیار نیروی انتظامی قرار گرفت؛ این بنا اکنون در اختیار میراث فرهنگی قرار دارد و بهمنظور احیای دولتخانه صفوی، در حال مرمت است. این بنای تاریخی در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ به شماره ۲۱۳ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
9.مسجد النبی قزوین
مسجدالنبی یکی از جاهای دیدنی قزوین است که به مسجد شاه و مسجد سلطانی نیز شهرت دارد. این مسجد همراه با مسجد سلطانی بروجرد و مسجد سلطانی تهران از ساختههای دوره فتحعلیشاه قاجار هستند. مسجدالنبی، سازهای چهار ایوانی است که در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۳۷ با شماره ثبت ۳۹۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه این مسجد تاریخی و زیبا برای برپایی نماز جمعه به کار میرود.
مسجدالنبی یکی از جاذبههای تاریخی و مذهبی قزوین است که هر آدینه بهعنوان محل برگزاری نماز جمعه استفاده میشود و در عین حال، میزبان هزاران گردشگر در طول سال است. این مسجد که در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۳۷ با شماره ثبتی ۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، به نامهای مسجد شاه و مسجد سلطانی نیز شهرت دارد. گفته میشود بهخاطر همزمانی ساخت این مسجد با مسجد سلطانی تهران و مسجد سلطانی بروجرد در دوره فتحعلی شاه قاجار، مسجداالنبی به مسجد سلطانی معروف شده بود.
10.دروازه درب کوشک قزوین
قزوین پایتخت خوشنویسی ایران و شهر دروازهها است. در طول تاریخ، وجود حصار و دروازههای متعدد در گرداگرد شهر قزوین، آن را به یکی از امنترین شهرهای جهان تبدیل کرده بود؛ دروازههایی که با معماری بینظیر و تزیینات فراوان، شکوه و عظمت شهر را به رخ مسافران میکشیدند. یکی از این دروازهها که از جاهای دیدنی قزوین نیز به شمار میآید، دروازه درب کوشک قزوین است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
برای دسترسی به دروازه درب کوشک قزوین از مرکز شهر، از طریق بلوار شهدا و سپس خیابان پیغمبریه خود را به میدان آزادی برسانید. سپس وارد بلوار نادری (آزادی) شوید و تا میدان میرعماد پیش بروید. میدان را بهطور کامل دور بزنید و وارد خیابان رسالت در سمت راست خود شوید. دروازه درب کوشک در اولین کوچه در سمت راست خیابان رسالت قرار دارد.
11.کاخ چهل ستون قزوین
عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی یکی از آثار مهم دوره صفوی و تنها کوشک باقیمانده از مجموعه کاخهای سلطنتی شاه تهماسب در اواسط قرن دهم هجری قمری است. این بنا که حدود ۵۰۰ متر مربع وسعت دارد، بر اساس معماری ایرانی در دو طبقه ساخته شده است و شامل نقاشیهای دیواری میشود که نمونهای کمنظیر از هنر مکتب قزوین هستند. این کاخ باشکوه که در سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، در سال ۱۳۸۳ به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شد و امروزه بهعنوان یکی از معروفترین جاهای دیدنی قزوین به شمار میرود.
کاخ چهل ستون یکی از زیباترین و ارزشمندترین بناهای تاریخی شهر قزوین است که قدمت آن به دوره صفویه برمیگردد. شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۱ هجری قمری بهدلیل حملات ترکان عثمانی تصمیم گرفت که پایتخت را از تبریز به قزوین منتقل کند. او به بنایی در خور پادشاه ایران زمین نیاز داشت و از همین رو، زمینهای زنگی آباد را از میرزا شرف جهان، از بزرگان شهر قزوین، خریداری کرد. شاه تهماسب به معماران برگزیده کشور دستور داد تا باغی بهشکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارتهای عالی، تالار، ایوانها و حوضهای زیبا بنا کنند.
12.کلیسای کانتور
قزوین شهری است که در آن بناهای تاریخی زیادی قرار دارد و اگر به قصد گردشگری به این شهر سفر کنید، لیستی بلند بالا از جاذبههای گردشگری در مقابل شما قرار خواهد داشت. یکی از جاهای دیدنی قزوین که شاید کمتر نام آن را شنیده باشید، کلیسایی بسیار زیبا است. این کلیسا با نام «کلیسای کانتور» یا «برج ناقوس» شناخته میشود. با ما همراه شوید تا درباره این کلیسا بیشتر بدانیم.
کلیسای کانتور که به «برج ناقوس» نیز معروف است، در جنوب پارک مشاهیر یا لالهها واقع در محدوده بلوار آیتالله طالقانی قرار دارد. این کلیسا که قدمت آن به دوران پهلوی میرسد، از معدود کلیساهای ارتدکس در ایران به شمار میرود و شهرت بسیاری دارد. نام این کلیسا در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
برای دسترسی به کلیسای کانتور از میدان شهدا در مرکز قزوین بهسمت شمال شهر حرکت کنید. پس از عبور از بلوار شهدا و خیابان پیغمبریه در امتداد خیابان تاریخی سپه، به سبزهمیدان (میدان آزادی) خواهید رسید. با حرکت بهسمت راست و ورود به بلوار طالقانی، ۲۵۰ متر پیش بروید و سپس با گردش به چپ وارد خیابان خیام شوید. پس از ورود به خیابان خیام ۲۵۰ متر دیگر پیش بروید و سپس به فرعی دوم در سمت راست (کوچه خرسند) وارد شوید. پارک مشاهیر و پارکینگ سرچشمه در انتهای کوچه خرسند قرار دارد و کلیسای کانتور در ضلع جنوبی پارک واقع شده است.
13.خیابان سپه قزوین
خیابان سپه قزوین نخستین خیابان طراحی شده در ایران است که در دوره صفوی و در زمان پایتختی قزوین احداث شد. این خیابان که یکی از جاهای دیدنی قزوین به شمار میرود، بعدها بهعنوان اولین خیابان مدرن ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. خیابان سپه که در زمان تاسیس نسبت به دیگر معابر شهری، امکانات بیشتری داشت، امروزه بافتی فرسوده دارد. این خیابان جاذبههای گردشگری متعددی همچون کاخ چهلستون، بازار قزوین، سردر عالیقاپو و… را در خود جای داده است.
خیابان سپه قزوین که با نام عالی قاپو یا دولتی نیز شناخته میشد، نخستین خیابان ایران است. پیش از این، خیابانها و گذرهای شهری بهصورت طبیعی ایجاد شده بودند. شاه طهماسب دستور ساخت خیابانی را داد که با اصول و فنون مهندسی طراحی شده باشد.
خیابان سپه قزوین بهعنوان نخستین فضای شهری شناخته میشود که ماهیتی متفاوت از میدانها و میدانچهها یا گذرهای ارگانیک فاقد طراحی دارد و بیشتر بهعنوان مسیری مستقیم برای رفتوآمد طراحی شده است. این محور در دوره پایتختی شهر قزوین از محل سردر عالی قاپو تا حوالی مسجد جامع امتداد یافت. بهاینترتیب خیابان سپه طول بیشتری پیدا کرد و به سلامگاه شاهزاده حسین رسید. پس از انتقال پایتخت به اصفهان، نمونه کاملتر آن در این شهر و با عنوان چهار باغ اصفهان ساخته شد.
14عمارت باغ سپهدار
عمارت باغ سپهدار، کوشکی آجری در دو طبقه است که در خیابان فلسطین غربی قزوین قرار دارد. این سازه قاجاری که در سوم اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۲۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، از جاهای دیدنی قزوین به شمار میرود. عمارت سپهدار در حال حاضر در اختیار جهاد کشاورزی قزوین قرار دارد و از آنجا که بهعنوان محلی اداری استفاده میشود، بازدید از داخل آن میسر نیست.
عمارت سپهدار در نزدیکی چهارراه فلسطین قرار دارد که روشهای مختلفی برای دسترسی به آن وجود دارد. یکی از راهها، حرکت از سمت چهارراه ولیعصر (عج) است. در ادامه باید راهی چهارراه قدس شوید و سپس به چپ بپیچید و آن مسیر را مستقیم طی کنید تا به چهارراه پادگان برسید. با گذر از این چهارراه به چهارراه فلسطین خواهید رسید. به مسیر خود ادامه دهید و از زیرگذر عبور کنید تا در نهایت در سمت چپ خود، عمارت سپهدار را ببینید.
عمارت باغ سپهدار قزوین به دستور محمدولی خان تنکابنی معروف به رئیس الوزراء، از شخصیتهای معروف دوره قاجار در فاصله سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری احداث شد. این عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و بعد از آن بهدلیل بدهکاری مالیاتی تنکابنی به دولت مانند اموال دیگرش به تصرف دولت درآمد. عمارت سپهدار بهخاطر رسیدگی ناکافی دچار آسیب شده بود که در سال ۱۳۳۵ مرمت شد و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت. این بنا در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۲۷ به ثبت ملی رسید.
موزه کشاورزی در سال ۱۳۸۹ به دستور رئیس جهاد کشاورزی طبق مصوبه هیئت وزرا در عمارت سپهدار تاسیس شد و آثار آن شامل ظروف سفالی بسیار قدیمی، تراکتورهای قدیمی، گاوآهن، خرمنکوب، انواع داس و اره، حوضهای سنگی برای آبشخور چارپایان و… میشد. مرتضی تدین، شخصی است که زحمت زیادی برای باغستان و تاریخ کشاورزی در قزوین کشید و ماحصل تلاشهایش به موزه کشاورزی تبدیل شد. او برای برپایی موزه کشاورزی حتی از درآمد خود وسایل موزه را خریداری کرد؛ در حالی که، مسئولان شهر هیچ حمایتی از موزه نکردند و تعطیلی آن را رقم زدند.
موزه کشاورزی پس از گذشت سالها همچنان تعطیل و عمارت با حکم قضایی در اختیار جهاد کشاورزی است. مرتضی تدین بعد از تعطیلی موزه، بخشی از وسایل را به انبار خانه و برخی را به مزرعه خود منتقل کرد. جالب اینکه به گفته ایشان، کلیه هزینههای موزه حتی هزینههای کارمندان و تعمیرات موزه را شخصا پرداخت میکرد و موزه هیچ بار مالی برای جهاد کشاورزی نداشت.
15.برج های خرقان
برجهای خرقان، دو برج آجری مربوط به دوره سلجوقی هستند که از معروفترین جاهای دیدنی قزوین محسوب میشوند. این دو برج که حدود ۲۹ متر از یکدیگر فاصله دارند، در یک کیلومتری روستای حصار ولیعصر در شهرستان آوج استان قزوین واقع شدهاند. برجهای خرقان در ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۹۵ در آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
برجهای خرقان در محوطه وسیعی به فاصله کمی از یکدیگر قرار گرفتهاند و از بسیاری جهات با هم شباهت دارند؛ با این تفاوت که برج شرقی قدیمیتر از برج غربی بوده و ۲۶ سال زودتر ساخته شده است. این برجها که در کنار قبرستان ۱۰۰۰ ساله روستای حصار ولیعصر قرار دارند، هنر معماران دوره خود را به نمایش میگذارند و از معدود بناهای اسلامی هستند که علت ساخت و سازندگان آن در هالهای از ابهام قرار دارد. برجهای خرقان در ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تحقیق درباره برجهای خرقان برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ میلادی صورت گرفت و پس از آن دیوید استروناخ و کایلر یانگ در سال ۱۹۶۶ در مقالهای به نام «سه آرامگاه برجی از دوره سلجوقی» به معرفی آن پرداختند.
دلیل ساخت این دو برج در این مکان و نام سازنده آنها مشخص نیست؛ اما بر اساس کتیبههای موجود، سازنده آن را شخصی به نام زنجانی میدانند. این فرضیه وجود دارد که خرقان در زمان سلجوقیان چراگاه دامهای قبایل ترک بوده است و روسای قبایل در این برجها دفن میشدند. در برجهای خرقان مقبرههایی با ضریحهای منبتکاریشده وجود دارد که متعلق به اشخاصی با نامهای «ابوسعید بیجار پسر سعد» و «ابومنصر ایلتای تیتکین» هستند. تا اوایل دهه ۱۳۴۰ تصور میشد که این دو بنا آرامگاه دو امامزاده به نامهای حدیده خاتون و محمد از فرزندان امام موسیبنجعفر (ع) هستند؛ اما با بررسیهای بعدی مشخص شد که دو ترک سلجوقی در این بناها دفن شدهاند.